Πολυκατοικία στο Πολύδροσο
Πολυκατοικία στο Πολύδροσο | |
---|---|
Λεπτομέρεια Όψης | |
Γενικές πληροφορίες | |
Είδος | κτήριο |
Αρχιτεκτονική | Μοντέρνα αρχιτεκτονική |
Διεύθυνση | Χρυσανθέμων 22 και Κριεζή |
Τοποθεσία | Πολύδροσο, Χαλάνδρι |
Χώρα | Ελλάδα |
Έναρξη κατασκευής | 1979 |
Ολοκλήρωση | 1980 |
Σχεδιασμός και κατασκευή | |
Αρχιτέκτονας | Τάσος Μπίρης, Δημήτρης Μπίρης, Μαρία Καφρίτσα |
Πολιτικός μηχανικός | Χ. Αργυρόπουλος |
δεδομένα (π) |
Xτισμένη στο προάστιο Πολύδροσο Xαλανδρίου, η πολυκατοικία αυτή των αρχιτεκτόνων- καθηγητών Tάσου και Δημήτρη Mπίρη και της συνεργάτιδάς τους Mαρίας Kαφρίτσα, αποτυπώνει τον προβληματισμό για τη σχέση της αρχιτεκτονικής με τους χρήστες της και την πόλη. H μελέτη εκπονήθηκε ύστερα από βράβευση της πρότασης των τριών αρχιτεκτόνων σε ανοικτό διαγωνισμό. Το κτίριο έχει πέντε ορόφους και pilotis στο ισόγειο. Τα δύο κλιμακοστάσια που οδηγούν το καθένα σε ισάριθμα διαμερίσματα ανά όροφο διαιρούν την κάτοψη σε τρία μέρη.[1]
Κεντρική Ιδέα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η πολυκατοικία στο Πολύδροσο Χαλανδρίου αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του προβληματισμού για τη σχέση της αρχιτεκτονικής με τους χρήστες της και την πόλη, δηλαδή τη σχέση δημοσίου και ιδιωτικού χώρου.
Ο βασικός ορθογώνιος όγκος του κτιρίου αποτελεί μια πολύπλοκη κυβιστική σύνθεση επί μέρους πλήρων και κενών. Κεντρική ιδέα και στόχος είναι η σύνθεση μίας κατακόρυφης γειτονιάς από σπίτια-κύβους που συναρθρώνονται με τρόπο που επιτρέπουν χωρικές και οπτικές συσχετίσεις. Αυτός ο τρόπος σχεδιασμού συμβάλλει στη διαμόρφωση ανθρώπινων σχέσεων, καθώς οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των κατοίκων της πολυκατοικίας ενδυναμώνουν την συλλογική ζωή της πολυκατοικίας.[2]
Αρχές Σχεδιασμού
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η βασική συγκρότηση της πολυκατοικίας είναι η γραμμική διάταξή της, λόγω του σχήματος του οικοπέδου. Η "γραμμική γειτονιά" κύβων/ κατοικιών αναπτύσσεται καθ' ύψος στον χώρο, δημιουργώντας ποικίλες οπτικές επικοινωνίες μεταξύ των κατοίκων. Ένα βασικό της οργάνωσης της πολυκατοικίας είναι ο συνδυασμός "δυναμικής αιώρησης στον χώρο" και πειθαρχικής ένταξης στον κάνναβο.
Σημαντική συνθετική αλλά και λειτουργική βαρύτητα έχει δοθεί στο σύστημα των ελαφρών μεταλλικών κατασκευών που διατρέχουν τις όψεις του κτιρίου και συμπληρώνονται με το χωροδικτύωμα που καλύπτει τις ιδιωτικές ταράτσες των διώροφων σπιτιών της Δ και Ε στάθμης . Η όψη ως ένα βαθμό είναι ευμετάβλητη από τις προσωπικές επιλογές των κατοίκων και της προσδίδουν ζωντάνια, ποικιλία και εκπλήξεις.[3]
Το κίτρινο χωροδικτύωμα της τελευταίας στάθμης , δημιουργεί την αίσθηση του προστατευμένου-καλυμμένου υπαίθριου χώρου στα ανώτερα επίπεδα, υπενθυμίζει το βασικό ορθογώνιο σχήμα της κάτοψης του κεντρικού κορμού του κτιρίου και λειτουργεί σαν ευδιάκριτο και χαρακτηριστικό «σήμα» του συγκροτήματος. Το κίτρινο χωροδικτύωμα του δώματος, έχει αποσυναρμολογηθεί εδώ και χρόνια, λόγω φθοράς και έλλειψης συντήρησης.
Η Τομή ως Συνθετικό Εργαλείο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η τομή του κτιρίου παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η κλίση του εδάφους στο Πολύδροσο Χαλανδρίου δεν είναι έντονη, στοιχείο που ευνοεί την ύπαρξη pilotis. Ένα βασικό της οργάνωσης της τομής είναι η ύπαρξη κανάβου,ο οποίος βοηθάει στην εσωτερική οργάνωση των χώρων. Οι κεντρικοί πυρήνες της κατακόρυφης κίνησης είναι συμμετρικά τοποθετημένοι ως προς την κτηριακή μάζα για καλύτερη στατική συμπεριφορά της κατασκευής. Τα σημεία, στα οποία τοποθετούνται τα κλιμακοστάσια, είναι κομβικά και ευδιάκριτα μέσω της τομής καθώς επίσης και τα εσωτερικά κλιμακοστάσια των διώροφων κατοικιών εξέχουν στο τελείωμα του κτηρίου. Η οργάνωση των διώροφων διαμερισμάτων είναι η εξής: στο πρώτο επίπεδο βρίσκεται το καθημερινό, ένας χώρος με διαμπερή προσανατολισμό με όσο το δυνατόν καλύτερο αερισμό με δύο ημιυπαίθριους εκατέρωθεν, ενιαίος ο οποίος οριοθετείται με το κλιμακοστάσιό που οδηγεί στο άνω επίπεδο. Στο δεύτερο επίπεδο είναι οι χώροι ξεκούρασης εκτός από τα δύο μεσαία διαμερίσματα τα οποία περιέχουν ακόμα ένα καθιστικό.
Σημαντικό ρόλο στην τομή διαδραματίζουν τα μπαλκόνια-ημιυπαίθριοι χώροι. Ο κάθε κάτοικος μπορεί να διακρίνει το σπίτι του, καθώς αυτό αυτονομείται ως στερεό-κύβος. Τα σπίτια - κύβοι «συρταρώνουν» μέσα στο χωροκάναβο του φέροντα οργανισμού δημιουργώντας ένα σύστημα υπαίθριων και ημιυπαίθριων αυλών, ταρατσών, και μπαλκονιών, σε όλους τους ορόφους και τα δώματα. Οι ημιυπαίθριοι χώροι έχουν τις χαρακτηριστικές φυγές στους άλλους ημιυπαίθριους των άλλων διαμερισμάτων. Οι ενδιάμεσοι μεταβατικοί αυτοί χώροι δίνουν μία ιδιαίτερη ποιότητα στη συλλογική κατοίκηση, και διευκολύνουν τη δημιουργία μιας πιο δυναμικής σχέσης μεταξύ των κατοίκων. Πρόκειται για μια αρχιτεκτονική η οποία αποτελείται από εξής βασικούς χειρισμούς. Ο πρώτος είναι το νοητό στερεό που ανιχνεύεται τόσο σε κάτοψη όσο και σε τομή/ όψη, ο δεύτερος είναι οι βασικές κινήσεις εσοχής-προεξοχής. Αυτό που τα τροφοδοτεί τα παραπάνω, είναι οι συσχετίσεις που προκύπτουν, μέσω του βλέμματος, μεταξύ του ενός κατοίκου προς τους γείτονές τους, επάνω – δίπλα - διαγώνια. [4]
Έτσι η πολυκατοικία αποκτά ένα επιπλέον «άνοιγμα»-ουσιαστικά μια εσωτερική «θέα», προς τον ίδιο της τον εαυτό-καθορίζοντας ως ένα βαθμό μια συγκεκριμένη σχέση ζωής και συμπεριφοράς ανάμεσα στους κατοίκους της. [5] Χαρακτηριστικά στοιχεία της τομής – και της όψης - είναι οι μεταλλικές κατασκευές καθώς και το χωροδικτύωμα, ένα σύστημα που αναρριχάται και καταλήγει στις ιδιωτικές ταράτσες των διώροφων διαμερισμάτων της Δ και Ε στάθμης και ορίζει το τελείωμα του κτιρίου προς τον ουρανό. Η ποικιλία και η ποιότητα των χώρων, η χαρακτηριστική οργάνωση των κατοικιών με την ολίσθηση τον σπιτιών- κύβων και ο τρόπος σύνδεσής τους χωρικά και οπτικά, οι ενδιάμεσοι χώροι της pilotis, των κοινόχρηστων και ιδιωτικών κλιμακοστασίων και της ταράτσας, επιβεβαιώνουν ότι η τομή στο συγκεκριμένο κτίριο λειτουργεί ως σχέδιο-κλειδί ανάγνωσης και κατανόησής του.
Υλικότητες / Όψη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το βασικό κατασκευαστικό υλικό της Πολυκατοικίας είναι το ανεπίχριστο μπετόν. Για το λόγο αυτό, κατά το πέρασμα των χρόνων η φθορά του κτιρίου αποτυπώνεται και στην όψη του. Είναι εμφανής ο κατασκευαστικός κάναβος από ανεπίχριστο σκυρόδεμα που υπάρχει παντού ως οδηγός. Τα υλικά διαμόρφωσης των όψεων είναι το ανεπίχριστο σκυρόδεμα, οι επιχρισμένες επιφάνειες πλήρωσης βαμμένες σε βασικά χρώματα. Στην πολυκατοικία διαχωρίζονται με σαφή τρόπο τα φέροντα από τα φερόμενα μέσω των κόκκινων επιχρισμάτων ή τη κατακόρυφη διάστρωση της τάβλας ώστε να δείχνουν την διάταξη του εσωτερικού οπλισμού. Τα κλιμακοστάσια στη δυτική όψη καθώς και τα εσωτερικά των διώροφων που εξέχουν στο τελείωμα του κτηρίου είναι βαμμένα λευκά ώστε να τονίσουν ότι αποτελούν εξαίρεση του ορθογωνικού στερεού.
Τα μεταλλικά κουφώματα και τα κιγκλιδώματα των εξωστών είναι βαμμένα σε κίτρινο χρώμα. Το ίδιο κίτρινο χρώμα έχει και το χωροδικτύωμα ως τελικό στοιχείο του κτιρίου ως πιο μαλακό όριο προς τον ουρανό. Οι μεταλλικές αυτές κατασκευές οροθετούν «ατελείς» υπαίθριους χώρους για τη χρήση κάθε σπιτιού που μπορεί να συμπληρωθούν – όπως έχει γίνει- από τους κατοίκους ανάλογα με τις ανάγκες τους. Συμπεραίνοντας , μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι οι μεταλλικές κατασκευές διευκολύνουν τις απρόβλεπτες αλλά αναγκαίες επεμβάσεις των χρηστών στον άμεσο υπαίθριο χώρο των σπιτιών τους και παράλληλα αποδίδουν στο κτίριο μια δεύτερη , συνεχώς μεταλλασσόμενη , ζωντανή όψη.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «ΤΕΕ - Πολυκατοικία στο Πολύδροσο Χαλανδρίου».
- ↑ «Index - Πολυκατοικία στο Πολύδροσο, Τάσος Μπίρης _ Δημήτρης Μπίρης».
- ↑ «Τάσος Μπίρης - Διάλεξη: Κατοίκηση- Συγκατοίκηση» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 29 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2021.
- ↑ «ΕΡΤ Αρχείο - Αρχιτεκτονικοί Δρόμοι / Επ.2».
- ↑ «Τάσος Μπίρης - Πολυκατοικία στο Πολύδροσο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2021.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- http://library.tee.gr/vufind/Record/kt10000006
- http://biris-tsiraki-architects.com/biris/%CE%AD%CF%81%CE%B3%CE%B1/1970-1980/%CF%80%CE%BF%CE%BB%CF%85%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%AF%CE%B1-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CF%8D%CE%B4%CF%81%CE%BF%CF%83%CE%BF-79-80/ Αρχειοθετήθηκε 2021-12-21 στο Wayback Machine.
- https://www.doma.archi/index/projects/polykatoikia-sto-polydroso
- https://www.archetype.gr/blog/arthro/analampes-diarkous-monternou
- https://archive.ert.gr/7918/ Επεισόδιο:002 ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΙΣ 3+1 ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ (12:14 - 12:47)
- Αστικό Τοπίο, Τάσος Μπίρης, Πολυκατοικία στο Πολύδροσο, προβλήθηκε 24/12/2020
- Θέματα Χώρου και Τεχνών Τ.15 1984 σελ.127, σελ.132-136
- Διάλεξη Τάσος Μπίρης, 4/4/2013, ΚΑΤΟΙΚΗΣΗ-ΣΥΓΚΑΤΟΙΚΗΣΗ: το δίπολο “ατομικότητα” - “συλλογικότητα” https://ocw.aoc.ntua.gr/modules/document/file.php/ARCH100/mpiris.pdf Αρχειοθετήθηκε 2022-01-29 στο Wayback Machine.
- Τάσος Μπίρης, Τάκης Κούμπης, Συνομιλίες για την αρχιτεκτονική με τον Τάσο Κούμπη, Τάσος Μπίρης εν πτήσει, 2008, Εκδ. Παπασωτηρίου, σελ. 185-193
- Τάσος Μπίρης , Το αμφίδρομο πέρασμα ανάμεσα στην εφαρμογή και τη διδασκαλία, 2011, Εκδ. Παπασωτηρίου σελ.88-89
- Δημήτρης Φιλιππίδης , Μοντέρνα αρχιτεκτονική στην Ελλάδα , 2001, Αθήνα: Μέλισσα , σελ. 108-109
- Α. Γιακουµακάτος, Ελλάδα - Αρχιτεκτονική του 20ου αιώνα, Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής, Γερµανία 2000, σελ.226.